Monthly Archives: January 2014
Hoàng Lan Chi -PV NS Hiếu Anh ( 2005)
Hoàng Lan Chi : Kính Thưa Qúi Vị trong chương trình Sáng Tác Mới kỳ này, Chúng tôi xin được dành Chương Trình hôm nay để phỏng vấn Nhạc Sĩ Hiếu Anh. Trứớc khi mời Nhạc Sĩ Hiếu Anh, chúng tôi xin được phép nói đôi chút về tiểu sử Nhạc Sĩ.
Hiếu Anh tên thật là Nguyễn Trí Hiếu, sinh năm 1941 tại Hà Nội . Năm 1957 học sáng tác với các Nhạc Sĩ: Lê Thương -Hùng Lân -Vũ Tuynh, hòa âm với Gíao Sư Nguyễn Phụng, violin với Gíao sư Phạm Nghệ, Piano với Nhạc Sĩ Trần Văn Lý. Năm 1960 Nhạc Sĩ gia nhập Ban phát thanh học đường. Mản khoá Sĩ Quan Thủ Đức phục vụ tại trường Quân Nhạc.Đã từng trải qua một số chức vụ như Giáo Sư Âm Nhạc trường Thiếu Sinh Quân Pleiku, phó phòng huấn luyện Quân Nhạc Trường Quân Nhạc Quân Lực Việt Nam Cộng Hoà. Đi tù cải tạo từ 1975 đến 1981 và sang Hoa Kỳ chương trình HO năm 1992, hiện định cư tại Thành Phố Louisville Kentucky.
Hoàng Lan Chi: Xin Mời Nhạc Sĩ Hiếu Anh.
Nhạc Sĩ Hiếu Anh : Xin Chào chị Hoàng Lan Chi – Xin chào quí thính gỉa của đài phát thanh Việt Nam Hải Ngọai
Hòang Lan Chi: Thưa Nhạc Sĩ, Chương trình sáng tác mới đã giới thiệu một số sáng tác của Nhạc Sĩ. Hôm nay hân hạnh mời Nhạc Sĩ trò chuyện. Chương trình Sáng Tác Mới đã giơi thiệu khá nhiều nhạc phẩm của Nhạc Sĩ. Chúng tôi thấy tác phẩm nhiều và Nhạc Sĩ hát cũng hay nên xin Nhạc Sĩ vui lòng cho biết,NS có thừa hưởng < gien > âm nhạc từ ai không ? Chẳng hạn Cha Mẹ hay Chú Bác ……..
N.S. Hiếu Anh : Tôi thật không rõ. Vì Bố mất sớm. Khi còn nhỏ thì nghịch ngợm lắm nên Mẹ tôi gửi nội trú trong trường dòng . Vì mê âm nhạc, nên được các sư huynh dậy Nhạc và đàn phong cầm
Hoàng Lan Chi : Nhạc Sĩ học sáng tác từ năm nào và với ai ?
N.S. Hiếu Anh : tôi học sáng tác từ 1957 với các Nhạc Sĩ -Lê Thương -Hùng Lân -Vũ Tuynh
Hòang Lan Chi : nhạc phẩm đầu tay của Nhạc Sĩ là gì ?
N.S. Hiếu Anh : Năm 1960 gia nhập Ban Phát thanh học sinh và viết nhiều bài về học đường và h . Bài Tiếng Gọi Học Sinh đã được giải thưởng của đài phát thanh Sài Gòn và sau đó được dùng làm nhạc hiệu cho chương trình Học Đường
Hòang Lan Chi : Nhạc Sĩ gia nhập quân đội năm nào ? Và ở ngành nào ?
NS Hiếu Anh: Tôi học khóa 22 Sĩ Quan Thủ Đức. Sau khi mãn khoá, tôi vào Quân Nhạc và sau đó là Nhạc Trưởng Quân Nhạc Việt Nam Cộng Hoà
Hòang Lan Chi: Từ năm nào Nhạc Sĩ bắt đầu sinh hoạt âm nhạc chính thức?
NS Hiếu Anh : Năm 1960 gia nhập Ban phát thanh học sinh và 1969 tôi sinh hoạt với Ban phát thanh Học Đường của Trung Tâm Học Liệu B Giáo Dục
Hòang Lan Chi : trong thời gian đó, Nhạc Sĩ đã viết được nhạc phẩm gì?
NS Hiếu Anh: tôi viết tập nhạc Ngày Xanh Dùng cho bậc Tiểu Học
Hòang Lan Chi : thưa Nhạc Sĩ, Nhạc Sĩ có dạy nhạc không ?
NS Hiếu Anh: dạ có, tôi dậy Nhạc cho trường Thiếu Sinh Quân Pleiku
Hòang Lan Chi : Vậy thời gian ở Pleiku, Nhạc Sĩ có Sáng tác nhạc không ?
Nhạc Sĩ Hiếu Anh: khi ở Pleiku, tôi gặp gỡ các nhà thơ Kim Tuấn, Vũ Hoàng và Vĩnh Trinh và phổ nhạc một số bài thơ của các vị này và in thành tập Tình Thơ Ý Nhạc. Pleiku của mùa hè đỏ lửa 1972 được nhà thơ Kim Tuấn diễn tả trong bài Chiều ở Pleiku và tôi đã phổ nhạc ……
Hòang Lan Chi : Nhạc Sĩ có sáng tác nhạc cho Quân Đội ?
Nhạc Sĩ Hiếu Anh: năm 1969- 1970 tôi tham gia hội Văn Nghệ Sĩ Quân Đội và có viết một số bài như Quân Hành Ca, Chào Mừng Chiến Sĩ Xuất Sắc, Mừng Sinh Nhật Chiến Hữu, Bài Ca Truyền Thống
Hòang Lan Chi: Nhạc Sĩ có kỷ niệm gì đẹp ở Pleiku không ? Có thể kể cho chúng tôi nghe ?
NS Hiếu Anh : Khi tôi xuống phi trường Pleiku vào một ngày mưa gío. Trời Pleiku sương mù mưa bụi. Đường xá đất bùn đỏ và không ai đón tôi cả. Mà tôi chẳng biết trường Thiếu Sinh Quân nằm đâu. Chán ngán tôi quay vào phi trường. Tới cổng phi trường, anh Quân Cảnh hình như hiểu sự việc . Anh ta đọc một câu thơ : ( Pleiku đi dễ khó về …… Trai thời có vợ gái thời có con. ) Thấy anh Quân Cảnh có máu văn nghệ, vui tính. Thế là tôi trút bầu tâm sự và hỏi đường tới trường Thiếu Sinh Quân . Chiều đi dạo phố, lúc tan trường nhìn các nữ sinh áo dài phất phơ trong gío, tôi đã viết bài Chiều Vào Thu
Hòang Lan Chi : Nhạc Sĩ sáng tác bao nhiêu thể loại ?
NS Hiếu Anh: Tôi sáng tác theo cảm quan và theo môi trường . Vì tôi có chân trong nhiều lãnh vực nên sáng tác nhiều thể loại như Tình Ca Học Trò, Nhạc Quân Hành, Mồi Chó Sói cho Hướng Đạo, Khúc Tân Ca cho Tôn Giáo và 5 CD cho nhạc tình cảm. Đó là các CD Tình Ca Học Trò,Yêu trong kỷ niệm,Giai Điệu Yêu Thương, Cho người Tình Xa Cách,Lời Tình Buồn, Tình Cha Nghĩa Mẹ, Khúc Tân Ca
Hòang Lan Chi : Khi ở tù cải tạo Nhạc Sĩ có sáng tác được bài nào không ?
NS Hiếu Anh: Có viết nhiều nhưng không giữ được. Khi ra trại cũng cố nhớ lại một ít, trong đó có bài “ Ru Em Tình vàng”
Hòang Lan Chi: Sau khi ra tù Nhạc Sĩ có sáng tác không ?
NS Hiếu Anh: Ra tù tôi không được ở thành phố. Tôi chọn vùng Túc Trưng Gia Kiệm để ở. Nơi đây có xứ đạo. Tôi giúp xứ đạo. Lập ca đoàn giới trẻ, ban nhạc kèn đồng. Thời gian này tôi viết Thánh Ca nhiều
Hòang Lan Chi : sang Mỹ Nhạc Sĩ làm gì để sống, có hoạt động trở lại lãnh vực âm nhạc không ?
NS Hiếu Anh : Chúng tôi qua Mỹ kể là trễ, việc đầu tiên là phải tìm cách ổn định đời sống đã. Sau đó, gia đình tôi là một ban nhạc, giúp vui cộng đồng. Sau một năm tôi phải ngưng để các cháu vào Đại học, riêng tôi vẫn nghiên cứu, sáng tác và dậy nhạc.
Hòang Lan Chi : Nhạc Sĩ cảm thấy thích thơ ai nhất để có hứng phổ nhạc dễ dàng.
NS Hiếu Anh : Cái này thì khó nói . Thật ra thơ của các Thi Sĩ nổi tiếng thì đã nhiều người phổ rồi nên tôi tránh trừ khi không biết.Chẳng hạn bài “ Hôn Nhau Lần Cuối” của Nguyễn Bính . Khi tôi phổ và thu điã rồi mới hay là Nguyễn Phụng đã phổ bài này…… Đa số nhạc phổ thơ cuả tôi là thơ cuả bạn bè. Bài nào có ý hay- Lời hay – Bố cục rõ ràng là tôi phổ.
Hòang Lan Chi :Tính đến nay Nhạc Sĩ có bao nhiêu nhạc phẩm ?
NS Hiếu Anh : Cho tới hôm nay tôi đã viết khoảng ba trăm bài ( 300 )
Hòang Lan Chi : Mạn phép hỏi Nhạc Sĩ Thích Nhạc Sĩ trẻ nào? Tạm coi là trẻ, nếu như tuổi đời không trẻ nhưng mới sáng tác nhạc khi ra hải ngoại.
NS Hiếu Anh : Thật ra có người trẻ mà tâm hồn gìa và ngược lại. Do đó tác phẩm là phản ảnh con người họ, già hay trẻ đều có một phong độ khác nhau. Vả lại trình độ thưởng thức của thính gỉa cũng phức tạp nên khó nói lắm
Hòang Lan Chi : Nhạc Sĩ còn điều gì muốn tâm tình với thính gỉa của đài nói riêng và giới thưởng ngoạn nói chung.
NS Hiếu Anh : Trước hết xin chân thành cám ơn qúi thính giả đã bỏ thời giờ theo dõi buổi phỏng vấn này. Tôi rất yêu mến chương trình Sáng Tác Mới vì tạo cơ hội cho các Nhạc Sĩ giới thiệu đến quý thính giả bốn phương những nhạc phẩm mới của mình. Như chị Lan Chi biết, có con thì ..ai cũng thích khoe, phải không ạ ?
Hòang Lan Chi: dạ vâng, Nhạc Sĩ nói đúng ạ. Văn, thơ, nhạc là những đứa con tinh thần và đa số tác giả mong muốn được chia sẻ, được cảm thông và cả khuyến khích từ người khác..
Nhạc Sĩ Hiếu Anh: Vâng. Do đó, tôi xin cám ơn Đài Phát Thanh Việt Nam Hải Ngọai cũng như anh Nguyễn Đăng Tuấn, đã có sáng kiến mở ra chương trình Sáng Tác Mới. Tôi thấy chương trình nay rất hay và vô tư và đã giúp các sáng tác mới đến tính giả. Chứ các Trung Tâm cứ xào đi nấu lại các bản nhạc cũ.. Và cũng cảm ơn cả chị Lan Chi đã giúp chúng tôi có dịp để tâm tình với quý thính giả.
Hoàng Lan Chi : Vâng,xin thay mặt Nguyễn Đăng Tuấn, cảm ơn Nhạc Sĩ về tình cảm nồng hậu mà Nhạc Sĩ đã dành cho chương trình Sáng Tác Mới . Xin cảm ơn Nhạc Sĩ rất nhiều về buổi phỏng vấn này. Xin chúc Nhạc Sĩ dồi dào sức khoẻ ,thành công trong việc dậy Nhạc cho thiếu nhi và có thêm nhiều sáng tác trữ tình cho giới yêu Nhạc .
Hòang Lan Chi 2005
Trần Kiêm Đoàn-ĐÔI DÒNG CẢM NIỆM TIỄN BIỆT CHỊ HÀ THANH
Sáng sớm ngày đầu năm 2014, ngồi uống trà Thái Nguyên một mình và bỗng nhớ mùa Xuân, mùa Tết. Tôi tự thưởng cho mình một chút hoài niệm bình an bằng cách nghe bài Hoa Xuân của Phạm Duy qua tiếng hát mượt mà xanh biếc của bà chị Hà Thanh. Không hiểu phát xuất từ một động cơ “miên mật” nào mà sáng hôm nay, tôi vừa nghe chị Hà Thanh hát, vừa nhớ làng Liễu Cốc Hạ, nhớ Huế, nhớ quê nhà rồi tẩn mẩn làm thơ khai bút đầu năm mới Dương lịch 2014 với nhan đề… “Mới Đó”. Bài thơ vừa được gởi đi dưới dạng thân hữu bốn phương từ Cali, thì liền sau đó, nhận được lời nhận xét của chị Lương Tố Nga ở Việt Nam, rằng:
“Bài thơ Mới Đó người đọc ngâm lên không hẳn vui, không hẳn buồn, chỉ thấy lòng chơi vơi như đang lặng lẽ bơi trên dòng sông cuộc đời được hòa quyện giữa quá khứ đau đớn, nghiệt ngã, giữa hiện tại u buồn trầm uất và giữa một tương lai không thể định trước. Cám ơn tác giả đã gởi cho một bài thơ ngắn nhưng tạo nhiều cảm xúc đầy ngậm ngùi vào một ngày đầu năm trên đất Sài Gòn nầy…”
Tôi cười buồn một mình; rồi tự nghĩ: Năm mới thì phải vui chứ sao lại buồn. Xin ghi lại bài thơ sau đây như vẽ mấy nét chấm phá của nguồn cảm xúc thoáng qua trong sớm mai nhưng vẫn còn ở lại đến chiều hôm:
Khai bút đầu năm 2014
_____________________
MỚI ĐÓ
Mới đó nửa đời quên pháo Tết
Hoa mùa Xuân thay lá mùa Đông
Cánh hạc vàng vút trời xanh biếc
Mặt nhân gian rám nắng mai hồng
Mới đó Xuân tàn hoa rụng hết
Đầu sân hôm trước chẳng còn mai
Tâm xa thiền ngữ chim không hót
Nên ngày qua dấu cũ tàn phai
Mới đó hoàng mai thành cổ mộc
Chú thiên đường kinh ảo vọng hoàn không
Ta lặng lẽ quay về Tu Bụi tĩnh
Em kiêu sa khóc suốt một dòng sông
Mới đó mà trăng tàn nguyệt xế
Mắt huyền mơ lạnh bóng sương mờ
Chân em bước tương lai thành dĩ vãng
Chuyện một thời thành chuyện kể ngày xưa
Mới đó hôm qua là kiếp trước
Men thời gian rượu xế nghiêng bầu
Này bằng hữu vội vàng chi uống cạn
Đâu dễ gì gặp lại kiếp mai sau
Mới đó ta về trong rỗng lặng
Ba mươi năm bão nổi ly hương
Lòng ta là gió trên đồng vắng
Tan loãng mơ hồ với cỏ sương
Sacramento, sớm uống trà đầu năm 2014
Trần Kiêm Đoàn
Thì ra là có tin buồn thật! Tin buồn chưa tới nhưng vẫn ở dạng sóng năng lượng đi nhanh hơn sự việc nên đến trước làm ớn lạnh giác quan mà người ta gọi là “linh tính”. Và tôi đem cảm xúc linh tính để “khai bút đầu năm”. Bài thơ gởi “Happy New Year” đến thân hữu bốn phương mới chỉ trong mấy tiếng đồng hồ mà tôi đã thấy hiển hiện “mới đó hôm qua là kiếp trước…” khi nhận email của một người trong đại gia đình Trần Kiêm, anh Trần Đoàn ở Virginia, lúc 6:03 tối 1-1-2014 (9:03 tối ở Boston) với tiêu đề: “Chị Hà đã vĩnh viễn ra đi” với nội dung:
“Chị Hà từ trần lúc 7:30 tối ngày hôm nay (1-1-2014).
Chị Bích đã mời quý Sư cô chùa Huệ Lâm đến hộ niệm cho chị từ 4:30 chiều. Đến 7:15-20 các cô ra về, rồi không biết lí do gì các sư cô trở lui vừa lúc chị Hà ra đi đúng 7:30 tối. Quý Sư cô ở lại tụng tiếp.
Sư cô Giới Châu trên đường bay sẽ tới Boston khuya nay (12 giờ khuya). Sư cô sẽ đến thẳng bệnh viện để hộ niệm tiếp. Nhà thương đồng ý lưu chị Hà lại 8 tiếng. Sáng mai sẽ có Funeral Home đến lo. Chắc là sẽ có Sư cô Giới Châu và các Sư cô Huệ Lâm lúc đó để hộ niệm tiếp.”
Và thư báo tin của chị Trần Kiêm Thúy Vy:
“Các chị trong gia đình và một số bạn bè đứng quanh giường đọc kinh dưới sự điều khiển của 3 sư cô chùa Huệ Lâm. Tất cả người có mặt chia làm hai nhóm vây quanh giường đọc theo sư trưởng của nhóm. Khi đọc xong rồi, quý sư cô ra về. Chị Thúy Vy đi theo sư cô xuống garage để trả tiền đậu xe cho sư cô. Chưa tới xe, trên phòng gọi xuống nói chị Hà đi rồi. Chị Vy và các sư cô quay lại đọc kinh tiếp. Nhà thương, theo lời xin của mình, BS cho phép để xác ở đó tới khi mình đọc kinh đến 3:30 AM (8 giờ sau khi mất). Quý sư cô phải về vì cơn bão lớn sắp tới; nhưng gia đình ở lại và mọi người trong nhà đi về lúc gần 1 giờ sáng bởi đã đến lúc cơn bão tuyết lớn tới. Chị Vy ở lại tụng kinh cùng với cái CD Hà Thanh Niệm A Di Đà cho tới 1:30 AM, rồi cô Giới Châu từ Denver tới đọc kinh tiếp cho chị.
Thời gian đó, trên đầu giường chị Hà luôn luôn có tiếng chị tự đọc A Di Đà (qua CD thu âm tiếng hát lời kinh của Hà Thanh đã được phát hành). Trước mặt chị, vùng ánh đèn trong cái khuôn khá lớn, thật vừa với ảnh A Di Đà. Chị Hà nằm yên tỉnh, bình thản, gương mặt cười, đẹp hơn một vài giờ trước đó, khi chị hấp hối. Tiếng chị đọc quá thanh thoát nên chị Vy đọc theo không thấy mệt, không sợ ma… Chị đọc theo giỏi đến độ không sót một chữ nào và đọc to như cái CD của chị Hà vậy. Những lúc có tiếng nhạc dạo, chị Vy có đủ thì giờ để vội vàng đi buồng tắm, ăn chút bánh, uồng đủ thứ nước do nhà thương tiếp tế thật nhiều cho nhóm cầu nguyện. Cứ thế cho đến khi cô Giới Châu tới.
Chị Hà bị ung thư máu nhưng chị không hề bị đau trước khi ra đi. Chỉ có 3 ngày cuối cùng ( 30 -1 – 2013 tới 1-1-2014 ) chị quá mệt. Trước khi mất, chị bị mê nhưng thỉnh thoảng chị vẫn mở mắt nhìn từng người, nhìn Kim Huyên, Euger chồng của KH, BB… và mấy đứa cứ hôn chị mãi. Chỉ vắng mặt 2 đứa cháu ngoại quá nhỏ. Ngày kế tiếp, 1/1/2014 thì chị không mở mắt ra nữa và thực sự ra đi lúc 7.30 PM. Trải qua 29 giờ từ khi pass out (mê), trong khi bác sĩ nói rằng họ dự liệu từ 2 – 24 giờ là tối đa.”
Tôi ghi lại nơi đây mấy dòng điện thư khấp báo trong nội bộ gia đình như một sự chia sẻ tâm tình đầy cảm niệm về những giờ phút cuối cùng lặng lẽ của chị Hà Thanh trong khung cảnh đầy đạo vị với tiếng kinh hộ niệm của quý sư cô chùa Huệ Lâm, của mọi thành viên trong gia đình và của chính chị.
Trong bối cảnh văn hóa Việt Nam truyền thống thì “sinh thuận tử an” là dấu hiệu phước báu của một cuộc đời nhân hậu và mang lợi lạc đến cho nhiều người. Người nghệ sĩ chân chính, như một “con chim đến từ núi lạ” mang niềm vui tươi mát cho đời, xứng đáng hưởng được chút phước báu như thế trong ngày nhắm mắt xuôi tay.
Đặc biệt là với tinh thần Phật giáo, mọi sinh thể đều phải sống trong duyên nghiệp trùng trùng. Chấm dứt là khởi duyên cho một sự bắt đầu và ngược lại. Nên vòng tử sinh cũng đơn thuần như thay áo. Nợ thì có thể giúp nhau để trả. Nhưng đã mang lấy Nghiệp vào thân thì riêng ai nấy tính. Ở một mức độ cạn của tục đế thì ngay ở trần gian nầy cũng có thể thấy được nghiệp dữ hay lành. Hình ảnh chị Hà Thanh trong buổi chiều tử sinh, ngày đầu năm 2014, thanh thản ra đi trong tiếng kinh cầu vãng sanh của các bậc tu hành là một biểu tượng siêu thoát của Nghiệp quả đã giải, Duyên lành đang đến.
Chị Hà Thanh ra đi trong sự tiếc thương của mọi người. Trong suốt sáu mươi năm, từ khi mang tiếng hát trong ngần tuổi xanh Đồng Khánh – Quốc Học, đến tiếng hát tình ca long lanh, dạt dào suối nguồn cảm xúc tuổi vào đời và Phật đạo ca thanh thoát, trầm lắng khi hướng đến những phương trời cao rộng nếp tâm linh… Hà Thanh không chỉ là một ca sĩ “ca hát cho đời mua vui” mà chị là hiện thân của nghệ thuật. Nghệ thuật mang cái hay, cái đẹp, cái sáng rất tươi tắn, rỗng lặng và hồn nhiên khiến cho đời đẹp hơn mà không làm đau một ngọn lá trên cành.
Có nhiều ví von – mà hình ảnh so sánh nào cũng đáng quý, đáng yêu – về tiếng hát của Hà Thanh như tiếng vọng của dòng sông xanh, tiếng hót của loài chim sơn ca, tiếng luyến láy ngọt ngào của cảm xúc thanh tân… Cho đến, có các bậc thiện tri thức diễn cảm Phật đạo ca của Hà Thanh như tiếng hót của loài chim sẻ huyền thoại Ấn Độ, Ka Lăng Tần Già, đậu trên vai đức Phật.
Năm mới, 2014, một ngày sau chị Hà Thanh thì anh Lê Cao Phan, tác giả bài Phật Giáo Việt Nam cũng tiếp bước ra đi. Nhạc sĩ Lê Cao Phan vẫn được thế hệ Phật tử chúng tôi ví như một đóa Ưu Đàm trong tân nhạc Phật giáo. Có tin là nhiều đơn vị chùa chiền và Gia Đình Phật Tử trong cũng như ngoài nước chuẩn bị tổ chức lễ tưởng niệm cho hai nghệ sĩ Phật tử tài danh đã cống hiến tài năng và tín tâm hướng về Phật đạo.
Khi tôi đang viết những dòng nầy, ba ngày sau khi chị Hà Thanh ra đi, thì được tin bà con ở quê hương làng Liễu Cốc Hạ đã tụ hội đến ngôi chùa của ông bà Trần Kiêm Mai xây dựng hiến tặng cho làng để thắp nhang tưởng niệm một người con tài hoa của hương thôn vừa tạ thế. Chùa Hoa Nghiêm ở Virginia sẽ sử hành lễ cầu siêu tưởng niệm chị Hà Thanh vào ngày 5-1-2014. Chùa Thiền Quang Tự, thành phố Midway, Nam California cử hành Lễ Truy niệm nữ danh ca Hà Thanh ngày 5-12-2014. Chùa Phổ Từ ở Hayward, Bắc California sẽ làm lễ tưởng niệm ca sĩ Hà Thanh và nhạc sĩ Lê Cao Phan vào ngày 19-1-2014. Trong lúc đó vì thời tiết đóng băng quá khắc nghiệt ở miền Đông Bắc Hoa Kỳ, tang lễ chính thức của chị Hà Thanh sẽ chính thức cử hành vào ngày 12-1-2014. Không ai tiễn biệt chị Hà Thanh bằng cái tình cảm vỡ bờ đột khởi của một “nhân vật” mang biển, lọng, cờ, quạt… đầy những hệ lụy nhân sinh. Bà con, bằng hữu và người thưởng thức tiếng hát Hà Thanh tưởng niệm chị như một người con hiếu hạnh, một người bạn nhu hòa, một ca sĩ tài danh, một nghệ sĩ Phật tử thuần thành hô trì đạo pháp bằng âm nhạc. Đó là chân dung thiện mỹ của một nghệ sĩ đã sử dụng tài năng cho đời lợi lạc; giữ tiếng ca trong sáng dù đã trải qua những chặng đường gai góc mà người nghệ sĩ phải đối mặt với những sức ép vô minh và gọng kềm lịch sử đầy nghiệt ngã.
Ngày tôi còn là đứa bé quê ở làng Liễu Cốc Hạ thì chị Hà Thanh đã là một “tiểu thư” khuê các tài danh của Huế. Thân phụ chị Hà Thanh, bác Trần Kiêm Phổ mà dân làng quen gọi một cách thân tình “Ôn Trợ Phổ” là tộc trưởng họ Trần của chúng tôi. Tôi còn nhớ lần đầu, ba bốn hôm gì đó, sau khi chị Hà Thanh được giải nhất chương trình tuyển lựa ca sĩ của đài Phát Thanh Huế vào năm 1953 chị theo chân thân phụ về làng dự tế lễ họ Trần. Bọn nhỏ, tuổi lên mười, chúng tôi hè nhau chạy tới nhà thờ họ Trần để tận mắt nhìn thấy “O Hà Thanh là ai, mặt mũi ra răng mà hát hay rứa!” Khì tận mắt nhìn thấy chị cũng là một người trẻ tuổi như mấy cô học trò, không nghe nói gì mà chỉ thấy cười e ấp bên cạnh người thân thì bọn trẻ thất vọng kháo nhau: “O Hà Thanh cũng giống như người thường làng mình thôi hè!” Bọn trẻ làng chúng tôi quen mơ mộng vẩn vơ sau lũy tre xanh, nên cứ nghĩ rằng, người có giọng hát nổi tiếng trên đài phát thanh phải là một nhân vật khác thường, phải có lốm đốm hào quang đâu đó, có dáng tiên đồng ngọc nữ, có cánh như chuyện thần tiên.
Danh vọng của một ca sĩ hàng đầu đã làm cho tên tuổi ca sĩ Hà Thanh ngày càng nổi bật. Nhưng phong thái, nhân cách, giao tình của chị vẫn nhẹ nhàng, trang nhã và đơn giản như xưa. Gặp chị Hà Thanh từ thời còn nhỏ ở làng quê, ở Huế, ở Sài Gòn và lần cuối năm 2007 tại Mỹ, tôi nhận ra ở chị cái phẩm chất “dung hóa” của một người phụ nữ Huế vẫn không thay đổi trên một chặng đường đời dài tới bảy, tám chục năm như thế. Đó là dáng vẻ từ tốn, vừa phải. Vui mà không nhộn, niềm nỡ mà không bộp chộp, chia sẻ mà không khoe mẻ, quý phái mà không kiêu xa. Đó cũng là đặc tính hòa quyện trong chất giọng của Hà Thanh mà những người biết chị đều có cùng cảm nhận.
Vẽ chân dung một người bình thường đã khó; vẽ chân dung một nghệ sĩ có hơn 60 năm mang tiếng hát làm vui nhân thế, làm đẹp cuộc đời lại càng khó hơn. Bởi vậy, ngay sau khi chị Hà Thanh vừa vĩnh viễn ra đi thì đã có quá nhiều bài viết về tiểu sử cuộc đời của chị. Bài nào cũng đầy ý nghĩa, bài nào cũng chan chứa tình cảm xúc động dành cho một nghệ sĩ có chân tài. Tuy nhiên, những chi tiết liên quan trực tiếp đến cuộc đời Hà Thanh lại thiếu nhất quán. Ngay như ngày sinh, gia thế, quá trình hoạt động văn nghệ của chị cũng xuất hiện sai khác nhau. Chị Phương Thảo và gia đình có ngõ ý cho tôi, với mối quan hệ nội thân, soạn một bản tiểu sử của chị Hà Thanh, càng ngắn gọn nhưng đầy đủ những chi tiết dữ kiện chính xác càng tốt.
Góc Hoài Niệm 
Ý Kiến Mới